Neurologische aandoeningen
Verworven neurologische spraak, taal en/of slikstoornissen. Afasie, dysartrie en dysfagie.
De neuroloog, verpleeghuisarts of huisarts verwijst de cliënt naar onze praktijk.
Vervolgens vindt het logopedisch onderzoek plaats en stelt de logopedist de aard van de logopedische stoornis vast. In overleg met de cliënt worden de behandeldoelen bepaald. Aan de hand hiervan wordt de behandelmethode vastgesteld. Zowel bij de inventarisatie als bij de logopedische begeleiding speelt multidisciplinair overleg een belangrijke rol, zodat uitgegaan kan worden van de totaalsituatie van de cliënt. Er wordt, indien nodig, samengewerkt met een fysiotherapeut, ergotherapeut, CVA-verpleegkundige en/of diëtiste.
De logopedische behandeling bestaat meestal uit directe therapie, Soms wordt volstaan met het geven van adviezen, voorlichting en/of begeleiden van de cliënt en zijn/haar omgeving.
Afasie
Afasie is een taalstoornis die ontstaat door hersenletsel. Veroorzaakt door een beroerte (CVA), of ontstaan door een hersentumor, een ongeval of een andere aandoening in de hersenen. Afasie komt het meest voor bij volwassenen en ouderen. Maar ook kinderen en jongeren kunnen hersenletsel oplopen met een afasie als gevolg. Door afasie ontstaan er problemen met spreken, lezen en schrijven. Samen geven deze talige problemen stoornissen in de communicatie. Naast het spreken en begrijpen kunnen er problemen zijn met het lezen en schrijven. Het lezen van een boek of het volgen van een ondertiteling op de televisie is vaak moeilijk en soms onmogelijk. Schrijfproblemen maken het bijvoorbeeld moeilijk om boodschappen te noteren bij het telefoneren. De ernst en omvang van de afasie zijn onder andere afhankelijk van de plaats en de ernst van het hersenletsel, het vroegere taalvermogen, iemands persoonlijkheid en zijn algehele gezondheid. Het herstel van de taal- en spraakproblemen vindt voornamelijk plaats in de eerste drie tot zes maanden na de beroerte. In deze periode is veel logopedische therapie belangrijk. Daarna kan er ook nog herstel , maar in mindere mate. Voor meer informatie over afasie, zie:
www.afasiecentrum.nl
www.afasie.nl
www.hersenletsel.net
Wat doen wij?
De logopedist zal eerst een onderzoek afnemen naar het begrijpen en uiten van de gesproken en geschreven taal. Zij gaat na hoe de communicatie van de patiënt met zijn omgeving (partner, familie) verloopt. De resultaten worden met de patiënt en zijn familie besproken. De logopedist geeft verder voorlichting en adviezen. De behandeling is gericht op de individuele problematiek. Er worden oefeningen gedaan om het begrijpen, spreken, lezen en schrijven te verbeteren. Ook wordt de patiënt en zijn directe omgeving geleerd hoe zij op een andere manier met elkaar kunnen communiceren. Het kan zijn dat een communicatiehulpmiddel zinvol is. Dan zal de logopedist hierover adviseren en begeleiding bieden.
Dysartrie
Dysartrie is een spraakstoornis die wordt veroorzaakt door een beschadiging van het zenuwstelsel. Hierdoor werken de spieren die nodig zijn voor het ademen, de stemgeving en de uitspraak onvoldoende. Oorzaken van dysartrie zijn, een beroerte (CVA), een hersentumor, een ongeval, een spierziekte zoals ALS (Amyotrofische Lateraal Sclerose) of een neurologische aandoening (ziekte van Parkinson). Deze aandoeningen komen voornamelijk voor bij volwassenen en ouderen, maar ook bij kinderen en jongeren kan een dysartrie ontstaan. De communicatie bij mensen met dysartrie is vaak verstoord, omdat ze moeilijk te verstaan zijn. Dit kan komen door onduidelijke spraak, te zacht en/of hees stemgeluid, en eentonig of nasaal (door de neus) spreken of een combinatie hiervan. Bij een dysartrie door een beroerte is er vaak sprake van een verlamming van (een deel van) één kant van het aangezicht, waardoor de mimiek verandert. Speekselverlies of slikproblemen kunnen het gevolg zijn.
Parkinson
De ziekte van Parkinson is een neurologische aandoening waarbij bewegingsstoornissen optreden, die het dagelijkse leven van de patiënten ernstig beïnvloedt. De bekendste verschijnselen zijn tremoren, pijnlijke spierstijfheid, bewegingstraagheid, een starre gezichtsuitdrukking en lopen met schuifelende pasjes in voorovergebogen houding. De ziekte kent een progressief verloop en is niet te genezen.
Naast de bewegingsstoornissen in een of beide lichaamshelften kan ook het spreken aangedaan zijn. Zo doen zich problemen voor bij het ademen en de stem wordt zachter. Door stijve gelaatsspieren verslechtert de uitspraak en wordt de mimiek minder duidelijk. Het spreken klinkt vaak monotoon en vlak. Ook is het moeilijk om steeds in hetzelfde tempo te blijven spreken: het tempo wordt steeds hoger en daardoor vermindert de verstaanbaarheid. De verstaanbaarheid is erg wisselend. Dit leidt tot problemen in de communicatie.
Ook eten en drinken kunnen problemen opleveren. Het kauwen wordt minder krachtig en de patiënt verslikt zich vaker, vooral bij drinken. Ook overtollig speeksel wordt niet automatisch weggeslikt. Samen met een minder krachtige mondsluiting kan hierdoor speekselverlies optreden.
Voor meer informatie, zie www.parkinson-vereniging.nl
Wat doen wij?
Via de huisarts, neuroloog of revalidatiearts wordt een patiënt naar een logopedist verwezen. De logopedist zal onderzoek doen naar het gevoel en het functioneren van de spieren in het gezicht. Ook wordt de stem en de verstaanbaarheid beoordeeld. De behandeling is gericht op het verbeteren van de verstaanbaarheid. De patiënt leert optimaal gebruik te maken van zijn mogelijkheden. Vanuit een juiste, symmetrische lichaamshouding worden mondmotoriek (belangrijk bij het eten, drinken en het spreken), de uitspraak, de ademhaling en de stemgeving behandeld. De logopedist geeft adviezen aan de patiënt en de mensen in zijn omgeving. De resultaten van de behandeling zijn mede afhankelijk van de ernst en de aard van de ziekte of aandoening. Als de patiënt ook met logopedische behandeling niet tot verstaanbaar spreken komt, zal de logopedist met de patiënt een geschikt communicatiemiddel zoeken. Dit kan een gebaren- of tekensysteem zijn of een elektronisch communicatiehulpmiddel.
